छिद्र धातु के रूप | Chhidra Dhatu Roop in Sanskrit

छिद्र (छेद करना, to make a hole) धातु के रूप | Chhidra Dhatu Roop in Sanskrit

Chhidra Dhatu Roop in Sanskrit – छिद्र धातु का अर्थ है ‘छेद करना, to make a hole’। यह चुरादिगण तथा उभयपदी धातु है। सभी चुरादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- चुर्, कथ्, गण्, चिन्त्, पाल् आदि। छिद्र धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।

छिद्र धातु के रूप (Dhatu Roop of Chhidra) – परस्मैपद

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्रयति छिद्रयतः छिद्रयन्ति
मध्यम पुरुष छिद्रयसि छिद्रयथः छिद्रयथ
उत्तम पुरुष छिद्रयामि छिद्रयावः छिद्रयामः

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्रयिष्यति छिद्रयिष्यत: छिद्रयिष्यन्ति
मध्यम पुरुष छिद्रयिष्यसि छिद्रयिष्यथ: छिद्रयिष्यथ
उत्तम पुरुष छिद्रयिष्यामि छिद्रयिष्याव: छिद्रयिष्याम:

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अच्छिद्रयत् अच्छिद्रयताम् अच्छिद्रयन्
मध्यम पुरुष अच्छिद्रयः अच्छिद्रयतम् अच्छिद्रयत
उत्तम पुरुष अच्छिद्रयम् अच्छिद्रयाव अच्छिद्रयाम

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्रयतु छिद्रयताम् छिद्रयन्तु
मध्यम पुरुष छिद्रय छिद्रयतम् छिद्रयत
उत्तम पुरुष छिद्रयानि छिद्रयाव छिद्रयाम

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्रयेत् छिद्रयेताम् छिद्रयेयुः
मध्यम पुरुष छिद्रयेः छिद्रयेतम् छिद्रयेत
उत्तम पुरुष छिद्रयेयम् छिद्रयेव छिद्रयेम

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अचिच्छिद्रत् अचिच्छिद्रताम् अचिच्छिद्रन्
मध्यम पुरुष अचिच्छिद्रः अचिच्छिद्रतम् अचिच्छिद्रत
उत्तम पुरुष अचिच्छिद्रम् अचिच्छिद्राव अचिच्छिद्राम

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्रयामास छिद्रयामासतुः छिद्रयामासुः
मध्यम पुरुष छिद्रयामासिथ छिद्रयामासथुः छिद्रयामास
उत्तम पुरुष छिद्रयामास छिद्रयामासिव छिद्रयामासिम

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्रयिता छिद्रयितारौ छिद्रयितार:
मध्यम पुरुष छिद्रयितासि छिद्रयितास्थ: छिद्रयितास्थ
उत्तम पुरुष छिद्रयितास्मि छिद्रयितास्व: छिद्रयितास्म:

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्र्यात् छिद्र्यास्ताम् छिद्र्यासुः
मध्यम पुरुष छिद्र्याः छिद्र्यास्तम् छिद्र्यास्त
उत्तम पुरुष छिद्र्यासम् छिद्र्यास्व छिद्र्यास्म

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अच्छिद्रयिष्यत् अच्छिद्रयिष्यताम् अच्छिद्रयिष्यन्
मध्यम पुरुष अच्छिद्रयिष्यः अच्छिद्रयिष्यतम् अच्छिद्रयिष्यत
उत्तम पुरुष अच्छिद्रयिष्यम् अच्छिद्रयिष्याव अच्छिद्रयिष्याम

छिद्र धातु के रूप (Dhatu Roop of Chhidra) – आत्मनेपद

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्रयते छिद्रयेते छिद्रयन्ते
मध्यम पुरुष छिद्रयसे छिद्रयेथे छिद्रयध्वे
उत्तम पुरुष छिद्रये छिद्रयावहे छिद्रयामहे

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्रयिष्यते छिद्रयिष्येते छिद्रयिष्यन्ते
मध्यम पुरुष छिद्रयिष्यसे छिद्रयिष्येथे छिद्रयिष्यध्वे
उत्तम पुरुष छिद्रयिष्ये छिद्रयिष्यावहे छिद्रयिष्यामहे

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अच्छिद्रयत अच्छिद्रयेताम् अच्छिद्रयन्त
मध्यम पुरुष अच्छिद्रयथाः अच्छिद्रयेथाम् अच्छिद्रयध्वम्
उत्तम पुरुष अच्छिद्रये अच्छिद्रयावहि अच्छिद्रयामहि

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्रयताम् छिद्रयेताम् छिद्रयन्ताम्
मध्यम पुरुष छिद्रयस्व छिद्रयेथाम् छिद्रयध्वम्
उत्तम पुरुष छिद्रयै छिद्रयावहै छिद्रयामहै

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्रयेत छिद्रयेयाताम् छिद्रयेरन्
मध्यम पुरुष छिद्रयेथाः छिद्रयेयाथाम् छिद्रयेध्वम्
उत्तम पुरुष छिद्रयेय छिद्रयेवहि छिद्रयेमहि

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अचिच्छिद्रत अचिच्छिद्रेताम् अचिच्छिद्रन्त
मध्यम पुरुष अचिच्छिद्रथाः अचिच्छिद्रेथाम् अचिच्छिद्रध्वम्
उत्तम पुरुष अचिच्छिद्रे अचिच्छिद्रावहि अचिच्छिद्रामहि

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्रयामास छिद्रयामासतुः छिद्रयामासुः
मध्यम पुरुष छिद्रयामासिथ छिद्रयामासथुः छिद्रयामास
उत्तम पुरुष छिद्रयामास छिद्रयामासिव छिद्रयामासिम

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्रयिता छिद्रयिता छिद्रयितार:
मध्यम पुरुष छिद्रयितासे छिद्रयितासाथे छिद्रयिताध्वे
उत्तम पुरुष छिद्रयिताहे छिद्रयितास्वहे छिद्रयितास्महे

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्रयिषीष्ट छिद्रयिषीयास्ताम् छिद्रयिषीरन्
मध्यम पुरुष छिद्रयिषीष्ठाः छिद्रयिषीयास्थाम् छिद्रयिषीध्वम्
उत्तम पुरुष छिद्रयिषीय छिद्रयिषीवहि छिद्रयिषीमहि

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अच्छिद्रयिष्यत अच्छिद्रयिष्येताम् अच्छिद्रयिष्यन्त
मध्यम पुरुष अच्छिद्रयिष्यथाः अच्छिद्रयिष्येथाम् अच्छिद्रयिष्यध्वम्
उत्तम पुरुष अच्छिद्रयिष्ये अच्छिद्रयिष्यावहि अच्छिद्रयिष्यामहि

संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।

शब्द रूप/Shabd Roop List

धातु रूप/Dhatu Roop List

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!