चि/चिञ् ( चुनना, to select) धातु के रूप | Chi Dhatu Roop in Sanskrit
Chi Dhatu Roop in Sanskrit – चि/चिञ् धातु का अर्थ है ‘चुनना, to select’। यह स्वादिगण तथा उभयपदी धातु है। सभी उभयपदी स्वादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- सु, शक् आदि। चि/चिञ् धातु के रूप संस्कृत में परस्मैपद एवं आत्मनेपद दोनों धातुओं में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।
चि/चिञ् धातु के रूप (Dhatu Roop of Chi) – परस्मैपद
1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | चिनोति | चिनुतः | चिन्वन्ति |
मध्यम पुरुष | चिनोसि | चिनुथः | चिनुथ |
उत्तम पुरुष | चिनोमि | चिनुवः | चिनुमः |
2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | चेष्यति | चेष्यत: | चेष्यन्ति |
मध्यम पुरुष | चेष्यसि | चेष्यथ: | चेष्यथ |
उत्तम पुरुष | चेष्यामि | चेष्याव: | चेष्याम: |
3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अचिनोत् | अचिनुताम् | अचिन्वन् |
मध्यम पुरुष | अचिनोः | अचिनुतम् | अचिनुत |
उत्तम पुरुष | अचिनवम् | अचिनुव | अचिनुम |
4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | चिनोतु | चिनुताम् | चिन्वन्तु |
मध्यम पुरुष | चिनु | चिनुतम् | चिनुत |
उत्तम पुरुष | चिनवानि | चिनवाव | चिनवाम |
5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | चिनुयात् | चिनुयाताम् | चिनुया |
मध्यम पुरुष | चिनुयाः | चिनुयातम् | चिनुयात |
उत्तम पुरुष | चिनुयाम् | चिनुयाव | चिनुयाम |
6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अचैषीत् | अचैष्टाम् | अचैषुः |
मध्यम पुरुष | अचैषीः | अचैष्टम् | अचैष्ट |
उत्तम पुरुष | अचैषम् | अचैष्व | अचैष्म |
7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | चिचाय | चिच्यतुः | चिच्युः |
मध्यम पुरुष | चिचयिथ | चिच्यथुः | चिच्य |
उत्तम पुरुष | चिचय | चिच्यिव | चिच्यिम |
8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | चेता | चेतारौ | चेतार: |
मध्यम पुरुष | चेतासि | चेतास्थ: | चेतास्थ |
उत्तम पुरुष | चेतास्मि | चेतास्व: | चेतास्म: |
9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | चीयात् | चीयास्ताम् | चीयासुः |
मध्यम पुरुष | चीयाः | चीयास्तम् | चीयास्त |
उत्तम पुरुष | चीयासम् | चीयास्व | चीयास्म |
10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अचेष्यत् | अचेष्यताम् | अचेष्यन् |
मध्यम पुरुष | अचेष्यः | अचेष्यतम् | अचेष्यत |
उत्तम पुरुष | अचेष्यम् | अचेष्याव | अचेष्याम |
चि/चिञ् धातु के रूप (Dhatu Roop of Chi) – आत्मनेपद
1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | चिनुते | चिन्वाते | चिन्वते |
मध्यम पुरुष | चिनुषे | चिन्वाथे | चिनुध्वे |
उत्तम पुरुष | चिन्वे | चिनुवहे | चिनुमहे |
2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | चेष्यते | चेष्येते | चेष्यन्ते |
मध्यम पुरुष | चेष्यसे | चेष्येथे | चेष्यध्वे |
उत्तम पुरुष | चेष्ये | चेष्यावहे | चेष्यामहे |
3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अचिनुत | अचिन्वाताम् | अचिन्वत |
मध्यम पुरुष | अचिनुथाः | अचिन्वाथाम् | अचिनुध्वम् |
उत्तम पुरुष | अचिन्वि | अचिन्वहि | अचिन्महि |
4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | चिनुताम् | चिन्वाताम् | चिन्वताम् |
मध्यम पुरुष | चिनुष्व | चिन्वाथाम् | चिनुध्वम् |
उत्तम पुरुष | चिनवै | चिनवावहै | चिनवामहै |
5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | चिन्वीत | चिन्वीयाताम् | चिन्वीरन् |
मध्यम पुरुष | चिन्वीथाः | चिन्वीयाथाम् | चिन्वीध्वम् |
उत्तम पुरुष | चिन्वीय | चिन्वीवहि | चिन्वीमहि |
6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अचेष्ट | अचेषाताम् | अचेषत |
मध्यम पुरुष | अचेष्ठाः | अचेषाथाम् | अचेढ्वम् |
उत्तम पुरुष | अचेषि | अचेष्वहि | अचेष्महि |
7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | चिच्ये | चिच्याते | चिच्यिरे |
मध्यम पुरुष | चिच्यिषे | चिच्याथे | चिच्यिध्वे |
उत्तम पुरुष | चिच्ये | चिच्यिवहे | चिच्यिमहे |
8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | चेता | चेतारौ | चेतार: |
मध्यम पुरुष | चेतासे | चेतासाथे | चेताध्वे |
उत्तम पुरुष | चेताहे | चेतास्वहे | चेतास्महे |
9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | चेषीष्ट | चेषीयास्ताम् | चेषीरन् |
मध्यम पुरुष | चेषीष्ठाः | चेषीयास्थाम् | चेषीढ्वम् |
उत्तम पुरुष | चेषीय | चेषीवहि | चेषीमहि |
10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अचेष्यत | अचेष्येताम् | अचेष्यन्त |
मध्यम पुरुष | अचेष्यथाः | अचेष्येथाम् | अचेष्यध्वम् |
उत्तम पुरुष | अचेष्ये | अचेष्यावहि | अचेष्यामहि |
संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।