Ayadi Sandhi in Sanskrit
अयादि संधि – एचोऽयवायावः | Ayadi Sandhi in Sanskrit (Sanskrit Vyakaran)
अयादि संधि का सूत्र है- एचोऽयवायावः। जब प्रथम शब्द के अन्त में ए, ऐ, ओ तथा औ के बाद अ, इ आदि कोई स्वर आए तो ‘ए’ को अय्, ‘ऐ’ को आय्, ‘ओ’ को अव्, और ‘औ’ को आव् हो जाता है। जैसे- हरे + ए = हरये
नियम 1 – ए + कोई स्वर = अय्
ने + अनम् = नयनम्
चे + अनम् = चयनम्
शे + अनम् = शयनम्
संचे + अः = संचयः
आश्रे + अः = आश्रयः
उदे + अः = उदयः
प्रले + अः = प्रलयः
कवे + ए = कवये
हरे + एहि = हरयेहि
मुने + ए = मुनये
कवे + ए = कवये
हरे + ए = हरये
शे + इतः = शयितः
नियम 2 – ऐ + कोई स्वर = आय्
गै + अकः = गायक:
नै + अकः = नायकः
सै + अकः = सायकः
विनै + अकः = विनायकः
विधै + अकः = विधायकः
दै + अकः = दायकः
गै + अन्ति = गायन्ति
गै + अनम् = गायनम्
नियम 3 – ओ + कोई स्वर = अव्
विष्णो + ए = विष्णवे
गो + ए = गवे
गो + ईशः = गवीशः
पो + अनः = पवनः
भो + अनम् = भवनम्
पो + इत्रम् = पवित्रम्
हो + अनम् = हवनम्
लो + अनः = लवनः
भानो + ए = भानवे
नियम 4 – औ + कोई स्वर = आव्
भौ + उकः = भावुकः
पौ + उकः = पावुकः
पौ + अकः = पावकः
पौ + अनः = पावनः
शौ + अकः = शावकः
नौ + एकः = नाविकः
बालकौ + उचतुः = बालकावुचतु:
नरौ + अवदताम् = नराववदताम्
असौ + अयम् = असावयम्
अग्नौ + इह = अग्नाविह
भौ + अयति = भावयति
इन्दौ + उदिते = इन्दावुदिते
भौ + अना = भावना
अन्य स्वर संधियाँ
1. दीर्घ संधि
2. गुण संधि
3. वृद्धि संधि
4. यण् संधि
5. अयादि संधि
6. पूर्वरूप संधि
7. पररूप संधि
8. प्रकृतिभाव संधि
संस्कृत व्याकरण
संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर क्लिक करें।