छिद् धातु के रूप | Chhid Dhatu Roop in Sanskrit

छिद् (काटना, to cut) धातु के रूप | Chhid Dhatu Roop in Sanskrit

Chhid Dhatu Roop in Sanskrit – छिद् धातु का अर्थ है ‘काटना, to cut’। यह रुधादिगण तथा उभयपदी धातु है। सभी रुधादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- रुध्, भिद् आदि। छिद् धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।

छिद् धातु के रूप (Dhatu Roop of Chhid) – परस्मैपद

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिनत्ति छिन्तः छिन्दन्ति
मध्यम पुरुष छिनत्सि छिन्थः छिन्थ
उत्तम पुरुष छिनद्मि छिन्द्वः छिन्द्मः

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छेत्स्यति छेत्स्यत: छेत्स्यन्ति
मध्यम पुरुष छेत्स्यसि छेत्स्यथ: छेत्स्यथ
उत्तम पुरुष छेत्स्यामि छेत्स्याव: छेत्स्याम:

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अच्छिनत् अच्छिन्ताम् अच्छिन्दन्
मध्यम पुरुष अच्छिनः अच्छिन्तम् अच्छिन्त
उत्तम पुरुष अच्छिनदम् अच्छिन्द्व अच्छिन्द्म

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिनत्तु छिन्ताम् छिन्दन्तु
मध्यम पुरुष छिन्धि छिन्तम् छिन्त
उत्तम पुरुष छिनदानि छिनदाव छिनदाम

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिन्द्यात् छिन्द्याताम् छिन्द्युः
मध्यम पुरुष छिन्द्याः छिन्द्यातम् छिन्द्यात
उत्तम पुरुष छिन्द्याम् छिन्द्याव छिन्द्याम

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अच्छिदत् अच्छिदताम् अच्छिदन्
मध्यम पुरुष अच्छिदः अच्छिदतम् अच्छिदत
उत्तम पुरुष अच्छिदम् अच्छिदाव अच्छिदाम

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चिच्छेद चिच्छिदतुः चिच्छिदुः
मध्यम पुरुष चिच्छेदिथ चिच्छिदथुः चिच्छिद
उत्तम पुरुष चिच्छेद चिच्छिदिव चिच्छिदिम

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छेत्ता छेत्तारौ छेत्तार:
मध्यम पुरुष छेत्तासि छेत्तास्थ: छेत्तास्थ
उत्तम पुरुष छेत्तास्मि छेत्तास्व: छेत्तास्म:

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिद्यात् छिद्यास्ताम् छिद्यासुः
मध्यम पुरुष छिद्याः छिद्यास्तम् छिद्यास्त
उत्तम पुरुष छिद्यासम् छिद्यास्व छिद्यास्म

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अच्छेत्स्यत् अच्छेत्स्यताम् अच्छेत्स्यन्
मध्यम पुरुष अच्छेत्स्यः अच्छेत्स्यतम् अच्छेत्स्यत
उत्तम पुरुष अच्छेत्स्यम् अच्छेत्स्याव अच्छेत्स्याम

छिद् धातु के रूप (Dhatu Roop of Chhid) – आत्मनेपद

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिन्ते छिन्दाते छिन्दते
मध्यम पुरुष छिन्त्से छिन्दाथे छिन्ध्वे
उत्तम पुरुष छिन्दे छिन्द्वहे छिन्द्महे

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छेत्स्यते छेत्स्येते छेत्स्यन्ते
मध्यम पुरुष छेत्स्यसे छेत्स्येथे छेत्स्यध्वे
उत्तम पुरुष छेत्स्ये छेत्स्यावहे छेत्स्यामहे

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अच्छिन्त अच्छिन्दाताम् अच्छिन्दत
मध्यम पुरुष अच्छिन्थाः अच्छिन्दाथाम् अच्छिन्ध्वम्
उत्तम पुरुष अच्छिन्दि अच्छिन्द्वहि अच्छिन्द्महि

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिन्ताम् छिन्दाताम् छिन्दताम्
मध्यम पुरुष छिन्त्स्व छिन्दाथाम् छिन्ध्वम्
उत्तम पुरुष छिनदै छिनदावहै छिनदामहै

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छिन्दीत छिन्दीयाताम् छिन्दीरन्
मध्यम पुरुष छिन्दीथाः छिन्दीयाथाम् छिन्दीध्वम्
उत्तम पुरुष छिन्दीय छिन्दीवहि छिन्दीमहि

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अच्छित्त अच्छित्साताम् अच्छित्सत
मध्यम पुरुष अच्छित्थाः अच्छित्साथाम् अच्छिद्ध्वम्
उत्तम पुरुष अच्छित्सि अच्छित्स्वहि अच्छित्स्महि

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चिच्छिदे चिच्छिदाते चिच्छिदिरे
मध्यम पुरुष चिच्छिषे चिच्छिदाथे चिच्छिदिध्वे
उत्तम पुरुष चिच्छिदे चिच्छिदिवहे चिच्छिदिमहे

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छेत्ता छेत्तारौ छेत्तार:
मध्यम पुरुष छेत्तासे छेत्तासाथे छेत्ताध्वे
उत्तम पुरुष छेत्ताहे छेत्तास्वहे छेत्तास्महे

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष छित्सीष्ट छित्सीयास्ताम् छित्सीरन्
मध्यम पुरुष छित्सीष्ठाः छित्सीयास्थाम् छित्सीध्वम्
उत्तम पुरुष छित्सीय छित्सीवहि छित्सीमहि

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अच्छेत्स्यत अच्छेत्स्येताम् अच्छेत्स्यन्त
मध्यम पुरुष अच्छेत्स्यथाः अच्छेत्स्येथाम् अच्छेत्स्यध्वम्
उत्तम पुरुष अच्छेत्स्ये अच्छेत्स्यावहि अच्छेत्स्यामहि

संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।

शब्द रूप/Shabd Roop List

धातु रूप/Dhatu Roop List

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!