रुध् (रोकना, to stop) धातु के रूप | Rudh Dhatu Roop in Sanskrit
Rudh Dhatu Roop in Sanskrit – रुध् धातु का अर्थ है ‘रोकना, to stop’। यह रुधादिगण तथा उभयपदी धातु है। सभी रुधादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- भिद्, छिद् आदि। रुध् धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।
रुध् धातु के रूप (Dhatu Roop of Rudh) – परस्मैपद
1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | रुणद्धि | रुन्धः | रुन्धन्ति |
मध्यम पुरुष | रुणत्सि | रुन्धः | रुन्ध |
उत्तम पुरुष | रुणध्मि | रुन्ध्वः | रुन्ध्मः |
2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | रोत्स्यति | रोत्स्यत: | रोत्स्यन्ति |
मध्यम पुरुष | रोत्स्यसि | रोत्स्यथ: | रोत्स्यथ |
उत्तम पुरुष | रोत्स्यामि | रोत्स्याव: | रोत्स्याम: |
3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अरुणत् | अरुन्धाम् | अरुन्धन् |
मध्यम पुरुष | अरुणः | अरुन्धम् | अरुन्ध |
उत्तम पुरुष | अरुणधम् | अरुन्ध्व | अरुन्ध्म |
4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | रुणद्धु | रुन्द्धाम् | रुन्धन्तु |
मध्यम पुरुष | रुन्धि | रुन्धम् | रुन्ध |
उत्तम पुरुष | रुणधानि | रुणधाव | रुणधाम |
5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | रुन्ध्यात् | रुन्ध्याताम् | रुन्ध्युः |
मध्यम पुरुष | रुन्ध्याः | रुन्ध्यातम् | रुन्ध्यात |
उत्तम पुरुष | रुन्ध्याम् | रुन्ध्याव | रुन्ध्याम |
6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अरुधत् | अरुधताम् | अरुधन् |
मध्यम पुरुष | अरुधः | अरुधतम् | अरुधत |
उत्तम पुरुष | अरुधम् | अरुधाव | अरुधाम |
7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | रुरोध | रुरुधतुः | रुरुधुः |
मध्यम पुरुष | रुरोधिथ | रुरुधथुः | रुरुध |
उत्तम पुरुष | रुरोध | रुरुधिव | रुरुधिम |
8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | रोद्धा | रोद्धारौ | रोद्धार: |
मध्यम पुरुष | रोद्धासि | रोद्धास्थ: | रोद्धास्थ |
उत्तम पुरुष | रोद्धास्मि | रोद्धास्व: | रोद्धास्म: |
9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | रुध्यात् | रुध्यास्ताम् | रुध्यासुः |
मध्यम पुरुष | रुध्याः | रुध्यास्तम् | रुध्यास्त |
उत्तम पुरुष | रुध्यासम् | रुध्यास्व | रुध्यास्म |
10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अरोत्स्यत् | अरोत्स्यताम् | अरोत्स्यन् |
मध्यम पुरुष | अरोत्स्यः | अरोत्स्यतम् | अरोत्स्यत |
उत्तम पुरुष | अरोत्स्यम् | अरोत्स्याव | अरोत्स्याम |
रुध् धातु के रूप (Dhatu Roop of Rudh) – आत्मनेपद
1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | रुन्धे | रुन्धाते | रुन्धते |
मध्यम पुरुष | रुन्त्से | रुन्धाथे | रुन्ध्वे |
उत्तम पुरुष | रुन्धे | रुन्ध्वहे | रुन्ध्महे |
2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | रोत्स्यते | रोत्स्येते | रोत्स्यन्ते |
मध्यम पुरुष | रोत्स्यसे | रोत्स्येथे | रोत्स्यध्वे |
उत्तम पुरुष | रोत्स्ये | रोत्स्यावहे | रोत्स्यामहे |
3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अरुन्ध | अरुन्धाताम् | अरुन्धत |
मध्यम पुरुष | अरुन्धाः | अरुन्धाथाम् | अरुन्ध्वम् |
उत्तम पुरुष | अरुन्धि | अरुन्ध्वहि | अरुन्ध्महि |
4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | रुन्धाम् | रुन्धाताम् | रुन्धताम् |
मध्यम पुरुष | रुन्त्स्व | रुन्धाथाम् | रुन्ध्वम् |
उत्तम पुरुष | रुणधै | रुणधावहै | रुणधामहै |
5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | रुन्धीत | रुन्धीयाताम् | रुन्धीरन् |
मध्यम पुरुष | रुन्धीथाः | रुन्धीयाथाम् | रुन्धीध्वम् |
उत्तम पुरुष | रुन्धीय | रुन्धीवहि | रुन्धीमहि |
6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अरुद्ध | अरुत्साताम् | अरुत्सत |
मध्यम पुरुष | अरुद्धाः | अरुत्साथाम् | अरुद्ध्वम् |
उत्तम पुरुष | अरुत्सि | अरुत्स्वहि | अरुत्स्महि |
7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | रुरुधे | रुरुधाते | रुरुधिरे |
मध्यम पुरुष | रुरुधिषे | रुरुधाथे | रुरुधिध्वे |
उत्तम पुरुष | रुरुधे | रुरुधिवहे | रुरुधिमहे |
8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | रोद्धा | रोद्धारौ | रोद्धार: |
मध्यम पुरुष | रोद्धासे | रोद्धासाथे | रोद्धाध्वे |
उत्तम पुरुष | रोद्धाहे | रोद्धास्वहे | रोद्धास्महे |
9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | रुत्सीष्ट | रुत्सीयास्ताम् | रुत्सीरन् |
मध्यम पुरुष | रुत्सीष्ठाः | रुत्सीयास्थाम् | रुत्सीध्वम् |
उत्तम पुरुष | रुत्सीय | रुत्सीवहि | रुत्सीमहि |
10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अरोत्स्यत | अरोत्स्येताम् | अरोत्स्यन्त |
मध्यम पुरुष | अरोत्स्यथाः | अरोत्स्येथाम् | अरोत्स्यध्वम् |
उत्तम पुरुष | अरोत्स्ये | अरोत्स्यावहि | अरोत्स्यामहि |
संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।