शम् (शान्त होना, to be calm) धातु के रूप | Sham Dhatu Roop in Sanskrit
Sham Dhatu Roop in Sanskrit – शम् धातु का अर्थ है ‘शान्त होना, to be calm’। यह दिवादिगण तथा परस्मैपदी धातु है। सभी दिवादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- दिव्, क्रुध्, विद्, जन्, नश्, नृत्, सिव् आदि। शम् धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।
1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | शाम्यति | शाम्यतः | शाम्यन्ति |
मध्यम पुरुष | शाम्यसि | शाम्यथः | शाम्यथ |
उत्तम पुरुष | शाम्यामि | शाम्यावः | शाम्यामः |
2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | शमिष्यति | शमिष्यत: | शमिष्यन्ति |
मध्यम पुरुष | शमिष्यसि | शमिष्यथ: | शमिष्यथ |
उत्तम पुरुष | शमिष्यामि | शमिष्याव: | शमिष्याम: |
3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अशाम्यत् | अशाम्यताम् | अशाम्यन् |
मध्यम पुरुष | अशाम्यः | अशाम्यतम् | अशाम्यत |
उत्तम पुरुष | अशाम्यम् | अशाम्याव | अशाम्याम |
4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | शाम्यतु | शाम्यताम् | शाम्यन्तु |
मध्यम पुरुष | शाम्य | शाम्यतम् | शाम्यत |
उत्तम पुरुष | शाम्यानि | शाम्याव | शाम्याम |
5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | शाम्येत् | शाम्येताम् | शाम्येयुः |
मध्यम पुरुष | शाम्येः | शाम्येतम् | शाम्येत |
उत्तम पुरुष | शाम्येयम् | शाम्येव | शाम्येम |
6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अशमत् | अशमताम् | अशमन् |
मध्यम पुरुष | अशमः | अशमतम् | अशमत |
उत्तम पुरुष | अशमम् | अशमाव | अशमाम |
7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | शशाम | शेमतुः | शेमुः |
मध्यम पुरुष | शेमिथ | शेमथुः | शेम |
उत्तम पुरुष | शशम | शेमिव | शेमिम |
8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | शमिता | शमितारौ | शमितार: |
मध्यम पुरुष | शमितासि | शमितास्थ: | शमितास्थ |
उत्तम पुरुष | शमितास्मि | शमितास्व: | शमितास्म: |
9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | शम्यात् | शम्यास्ताम् | शम्यासुः |
मध्यम पुरुष | शम्याः | शम्यास्तम् | शम्यास्त |
उत्तम पुरुष | शम्यासम् | शम्यास्व | शम्यास्म |
10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अशमिष्यत् | अशमिष्यताम् | अशमिष्यन् |
मध्यम पुरुष | अशमिष्यः | अशमिष्यतम् | अशमिष्यत |
उत्तम पुरुष | अशमिष्यम् | अशमिष्याव | अशमिष्याम |
संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।