शम् धातु के रूप | Sham Dhatu Roop in Sanskrit

शम् (शान्त होना, to be calm) धातु के रूप | Sham Dhatu Roop in Sanskrit

Sham Dhatu Roop in Sanskrit – शम् धातु का अर्थ है ‘शान्त होना, to be calm’। यह दिवादिगण तथा परस्मैपदी धातु है। सभी दिवादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- दिव्, क्रुध्, विद्, जन्, नश्, नृत्, सिव् आदि। शम् धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष शाम्यति शाम्यतः शाम्यन्ति
मध्यम पुरुष शाम्यसि शाम्यथः शाम्यथ
उत्तम पुरुष शाम्यामि शाम्यावः शाम्यामः

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष शमिष्यति शमिष्यत: शमिष्यन्ति
मध्यम पुरुष शमिष्यसि शमिष्यथ: शमिष्यथ
उत्तम पुरुष शमिष्यामि शमिष्याव: शमिष्याम:

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अशाम्यत् अशाम्यताम् अशाम्यन्
मध्यम पुरुष अशाम्यः अशाम्यतम् अशाम्यत
उत्तम पुरुष अशाम्यम् अशाम्याव अशाम्याम

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष शाम्यतु शाम्यताम् शाम्यन्तु
मध्यम पुरुष शाम्य शाम्यतम् शाम्यत
उत्तम पुरुष शाम्यानि शाम्याव शाम्याम

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष शाम्येत् शाम्येताम् शाम्येयुः
मध्यम पुरुष शाम्येः शाम्येतम् शाम्येत
उत्तम पुरुष शाम्येयम् शाम्येव शाम्येम

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अशमत् अशमताम् अशमन्
मध्यम पुरुष अशमः अशमतम् अशमत
उत्तम पुरुष अशमम् अशमाव अशमाम

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष शशाम शेमतुः शेमुः
मध्यम पुरुष शेमिथ शेमथुः शेम
उत्तम पुरुष शशम शेमिव शेमिम

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष शमिता शमितारौ शमितार:
मध्यम पुरुष शमितासि शमितास्थ: शमितास्थ
उत्तम पुरुष शमितास्मि शमितास्व: शमितास्म:

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष शम्यात् शम्यास्ताम् शम्यासुः
मध्यम पुरुष शम्याः शम्यास्तम् शम्यास्त
उत्तम पुरुष शम्यासम् शम्यास्व शम्यास्म

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अशमिष्यत् अशमिष्यताम् अशमिष्यन्
मध्यम पुरुष अशमिष्यः अशमिष्यतम् अशमिष्यत
उत्तम पुरुष अशमिष्यम् अशमिष्याव अशमिष्याम

संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।

शब्द रूप/Shabd Roop List

धातु रूप/Dhatu Roop List

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!