विद् (रहना, to exist) धातु के रूप | Vid Dhatu Roop in Sanskrit
Vid Dhatu Roop in Sanskrit – विद् धातु का अर्थ है ‘रहना, to exist’। यह दिवादिगण तथा आत्मनेपदी धातु है। सभी दिवादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- दिव्, क्रुध्, विद्, जन्, नश्, नृत्, शम्, सिव् आदि। विद् धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।
1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | विद्यते | विद्येते | विद्यन्ते |
मध्यम पुरुष | विद्यसे | विद्येथे | विद्यध्वे |
उत्तम पुरुष | विद्ये | विद्यावहे | विद्यामहे |
2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | वेत्स्यते | वेत्स्येते | वेत्स्यन्ते |
मध्यम पुरुष | वेत्स्यसे | वेत्स्येथे | वेत्स्यध्वे |
उत्तम पुरुष | वेत्स्ये | वेत्स्यावहे | वेत्स्यामहे |
3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अविद्यत | अविद्येताम् | अविद्यन्त |
मध्यम पुरुष | अविद्यथाः | अविद्येथाम् | अविद्यध्वम् |
उत्तम पुरुष | अविद्ये | अविद्यावहि | अविद्यामहि |
4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | विद्यताम् | विद्येताम् | विद्ययन्ताम् |
मध्यम पुरुष | विद्यस्व | विद्येथाम् | विद्यध्वम् |
उत्तम पुरुष | विद्यै | विद्यावहै | विद्यामहै |
5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | विद्येत | विद्येयाताम् | विद्येरन् |
मध्यम पुरुष | विद्येथाः | विद्येयाथाम् | विद्येध्वम् |
उत्तम पुरुष | विद्येय | विद्येवहि | विद्येमहि |
6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अवित्त | अवित्साताम् | अवित्सत |
मध्यम पुरुष | अवित्थाः | अवित्साथाम् | अविद्ध्वम् |
उत्तम पुरुष | अवित्सि | अवित्स्वहि | अवित्स्महि |
7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | विविदे | विविदाते | विविदिरे |
मध्यम पुरुष | विविदिषे | विविदाथे | विविदिध्वे |
उत्तम पुरुष | विविदे | विविदिवहे | विविदिमहे |
8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | वेत्ता | वेत्तारौ | वेत्तार: |
मध्यम पुरुष | वेत्तासे | वेत्तासाथे | वेत्ताध्वे |
उत्तम पुरुष | वेत्ताहे | वेत्तास्वहे | वेत्तास्महे |
9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | वित्सीष्ट | वित्सीयास्ताम् | वित्सीरन् |
मध्यम पुरुष | वित्सीष्ठाः | वित्सीयास्थाम् | वित्सीध्वम् |
उत्तम पुरुष | वित्सीय | वित्सीवहि | वित्सीमहि |
10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अवेत्स्यत | अवेत्स्येताम् | अवेत्स्यन्त |
मध्यम पुरुष | अवेत्स्यथाः | अवेत्स्येथाम् | अवेत्स्यध्वम् |
उत्तम पुरुष | अवेत्स्ये | अवेत्स्यावहि | अवेत्स्यामहि |
संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।