द्विष् धातु के रूप | Dwish Dhatu Roop in Sanskrit

द्विष् (द्वेष करना, to hate) धातु के रूप | Dwish Dhatu Roop in Sanskrit

Dwish Dhatu Roop in Sanskrit – द्विष् धातु का अर्थ है ‘द्वेष करना, to hate’। यह अदादिगण तथा उभयपदी धातु है। सभी उभयपदी अदादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- अद्, आस्, , जागृ, दुह्, ब्रू, या, रुद्, विद्, शी, हन् आदि। द्विष् धातु के रूप संस्कृत में परस्मैपद एवं आत्मनेपद दोनों धातुओं में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।

धाव् धातु के रूप (Dhatu Roop of Dhav) – परस्मैपद

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष द्वेष्टि द्विष्टः द्विषन्ति
मध्यम पुरुष द्वेक्षि द्विष्ठः द्विष्ठ
उत्तम पुरुष द्वेक्षि द्विष्वः द्विष्मः

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष द्वेक्ष्यति द्वेक्ष्यत: द्वेक्ष्यन्ति
मध्यम पुरुष द्वेक्ष्यसि द्वेक्ष्यथ: द्वेक्ष्यथ
उत्तम पुरुष द्वेक्ष्यामि द्वेक्ष्याव: द्वेक्ष्याम:

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अद्वेट् अद्विष्टाम् अद्विषन्
मध्यम पुरुष अद्वेट् अद्विष्टम् अद्विष्ट
उत्तम पुरुष अद्वेषम् अद्विष्व अद्विष्म

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष द्वेष्टु द्विष्टाम् द्विषन्तु
मध्यम पुरुष द्विष्टात् द्विष्टम् द्विष्ट
उत्तम पुरुष द्वेषाणि द्वेषाव द्वेषाम

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष द्विष्यात् द्विष्याताम् द्विष्युः
मध्यम पुरुष द्विष्याः द्विष्यातम् द्विष्यात
उत्तम पुरुष द्विष्याम् द्विष्याव द्विष्याम

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अद्विक्षत् अद्विक्षताम् अद्विक्षन्
मध्यम पुरुष अद्विक्षः अद्विक्षतम् अद्विक्षत
उत्तम पुरुष अद्विक्षम् अद्विक्षाव अद्विक्षाम

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष दिद्वेष दिद्विषतुः दिद्विषुः
मध्यम पुरुष दिद्वेषिथ दिद्विषथुः दिद्विष
उत्तम पुरुष दिद्वेष दिद्विषिव दिद्विषिम

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष द्वेष्टा द्वेष्टारौ द्वेष्टार:
मध्यम पुरुष द्वेष्टासि द्वेष्टास्थ: द्वेष्टास्थ
उत्तम पुरुष द्वेष्टास्मि द्वेष्टास्व: द्वेष्टास्म:

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष द्विष्यात् द्विष्यास्ताम् द्विष्यासुः
मध्यम पुरुष द्विष्याः द्विष्यास्तम् द्विष्यास्त
उत्तम पुरुष द्विष्यासम् द्विष्यास्व द्विष्यास्म

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अद्वेक्ष्यत् अद्वेक्ष्यताम् अद्वेक्ष्यन्
मध्यम पुरुष अद्वेक्ष्यः अद्वेक्ष्यतम् अद्वेक्ष्यत
उत्तम पुरुष अद्वेक्ष्यम् अद्वेक्ष्याव अद्वेक्ष्याम

धाव् धातु के रूप (Dhatu Roop of Dhav) – आत्मनेपद

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष द्विष्टे द्विषाते द्विषते
मध्यम पुरुष द्विक्षे द्विषाथे द्विड्ढ्वे
उत्तम पुरुष द्विषे द्विष्वहे द्विष्महे

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष द्वेक्ष्यते द्वेक्ष्येते द्वेक्ष्यन्ते
मध्यम पुरुष द्वेक्ष्यसे द्वेक्ष्येथे द्वेक्ष्यध्वे
उत्तम पुरुष द्वेक्ष्ये द्वेक्ष्यावहे द्वेक्ष्यामहे

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अद्विष्ट अद्विषाताम् अद्विषत
मध्यम पुरुष अद्विष्ठाः अद्विषाथाम् अद्विड्ढ्वम्
उत्तम पुरुष अद्विषि अद्विष्वहि अद्विष्महि

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष द्विष्टाम् द्विषाताम् द्विषताम्
मध्यम पुरुष द्विक्ष्व द्विषाथाम् द्विड्ढ्वम्
उत्तम पुरुष द्वेषै द्वेषावहै द्वेषामहै

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष द्विषीत द्विषीयाताम् द्विषीरन्
मध्यम पुरुष द्विषीथाः द्विषीयाथाम् द्विषीध्वम्
उत्तम पुरुष द्विषीय द्विषीवहि द्विषीमहि

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अद्विक्षत अद्विक्षाताम् अद्विक्षन्त
मध्यम पुरुष अद्विक्षथाः अद्विक्षाथाम् अद्विक्षध्वम्
उत्तम पुरुष अद्विक्षि अद्विक्षावहि अद्विक्षामहि

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष दिद्विषे दिद्विषाते दिद्विषिरे
मध्यम पुरुष दिद्विषिषे दिद्विषाथे दिद्विषिध्वे
उत्तम पुरुष दिद्विषे दिद्विषिवहे दिद्विषिमहे

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष द्वेष्टा द्वेष्टारौ द्वेष्टार:
मध्यम पुरुष द्वेष्टासे द्वेष्टासाथे द्वेष्टाध्वे
उत्तम पुरुष द्वेष्टाहे द्वेष्टास्वहे द्वेष्टास्महे

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष द्विक्षीष्ट द्विक्षीयास्ताम् द्विक्षीरन्
मध्यम पुरुष द्विक्षीष्ठाः द्विक्षीयास्थाम् द्विक्षीध्वम्
उत्तम पुरुष द्विक्षीय द्विक्षीवहि द्विक्षीमहि

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अद्वेक्ष्यत अद्वेक्ष्येताम् अद्वेक्ष्यन्त
मध्यम पुरुष अद्वेक्ष्यथाः अद्वेक्ष्येथाम् अद्वेक्ष्यध्वम्
उत्तम पुरुष अद्वेक्ष्ये अद्वेक्ष्यावहि अद्वेक्ष्यामहि

संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।

शब्द रूप/Shabd Roop List

धातु रूप/Dhatu Roop List

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!