गण् धातु के रूप | Gan Dhatu Roop in Sanskrit

गण् (गिनना, to count) धातु के रूप | Gan Dhatu Roop in Sanskrit

Gan Dhatu Roop in Sanskrit – गण् धातु का अर्थ है ‘गिनना, to count’। यह चुरादिगण तथा उभयपदी धातु है। सभी चुरादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- चुर्, कथ्, चिन्त्, छिद्र, पाल् आदि। गण् धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।

गण् धातु के रूप (Dhatu Roop of Gan) – परस्मैपद

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष गणयति गणयतः गणयन्ति
मध्यम पुरुष गणयसि गणयथः गणयथ
उत्तम पुरुष गणयामि गणयावः गणयामः

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष गणयिष्यति गणयिष्यत: गणयिष्यन्ति
मध्यम पुरुष गणयिष्यसि गणयिष्यथ: गणयिष्यथ
उत्तम पुरुष गणयिष्यामि गणयिष्याव: गणयिष्याम:

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अगणयत् अगणयताम् अगणयन्
मध्यम पुरुष अगणयः अगणयतम् अगणयत
उत्तम पुरुष अगणयम् अगणयाव अगणयाम

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष गणयतु गणयताम् गणयन्तु
मध्यम पुरुष गणय गणयतम् गणयत
उत्तम पुरुष गणयानि गणयाव गणयाम

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष गणयेत् गणयेताम् गणयेयुः
मध्यम पुरुष गणयेः गणयेतम् गणयेत
उत्तम पुरुष गणयेयम् गणयेव गणयेम

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अजगणत् अजगणताम् अजगणन्
मध्यम पुरुष अजगणः अजगणतम् अजगणत
उत्तम पुरुष अजगणम् अजगणाव अजगणाम

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष गणयामास गणयामासतुः गणयामासुः
मध्यम पुरुष गणयामासिथ गणयामासथुः गणयामास
उत्तम पुरुष गणयामास गणयामासिव गणयामासिम

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष गणयिता गणयितारौ गणयितार:
मध्यम पुरुष गणयितासि गणयितास्थ: गणयितास्थ
उत्तम पुरुष गणयितास्मि गणयितास्व: गणयितास्म:

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष गण्यात् गण्यास्ताम् गण्यासुः
मध्यम पुरुष गण्याः गण्यास्तम् गण्यास्त
उत्तम पुरुष गण्यासम् गण्यास्व गण्यास्म

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अगणयिष्यत् अगणयिष्यताम् अगणयिष्यन्
मध्यम पुरुष अगणयिष्यः अगणयिष्यतम् अगणयिष्यत
उत्तम पुरुष अगणयिष्यम् अगणयिष्याव अगणयिष्याम

गण् धातु के रूप (Dhatu Roop of Gan) – आत्मनेपद

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष गणयते गणयेते गणयन्ते
मध्यम पुरुष गणयसे गणयेथे गणयध्वे
उत्तम पुरुष गणये गणयावहे गणयामहे

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष गणयिष्यते गणयिष्येते गणयिष्यन्ते
मध्यम पुरुष गणयिष्यसे गणयिष्येथे गणयिष्यध्वे
उत्तम पुरुष गणयिष्ये गणयिष्यावहे गणयिष्यामहे

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अगणयत अगणयेताम् अगणयन्त
मध्यम पुरुष अगणयथाः अगणयेथाम् अगणयध्वम्
उत्तम पुरुष अगणये अगणयावहि अगणयामहि

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष गणयताम् गणयेताम् गणयन्ताम्
मध्यम पुरुष गणयस्व गणयेथाम् गणयध्वम्
उत्तम पुरुष गणयै गणयावहै गणयामहै

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष गणयेत गणयेयाताम् गणयेरन्
मध्यम पुरुष गणयेथाः गणयेयाथाम् गणयेध्वम्
उत्तम पुरुष गणयेय गणयेवहि गणयेमहि

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अजगणत अजगणेताम् अजगणन्त
मध्यम पुरुष अजगणथाः अजगणेथाम् अजगणध्वम्
उत्तम पुरुष अजगणे अजगणावहि अजगणामहि

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष गणयामास गणयामासतुः गणयामासुः
मध्यम पुरुष गणयामासिथ गणयामासथुः गणयामास
उत्तम पुरुष गणयामास गणयामासिव गणयामासिम

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष गणयिता गणयिता गणयितार:
मध्यम पुरुष गणयितासे गणयितासाथे गणयिताध्वे
उत्तम पुरुष गणयिताहे गणयितास्वहे गणयितास्महे

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष गणयिषीष्ट गणयिषीयास्ताम् गणयिषीरन्
मध्यम पुरुष गणयिषीष्ठाः गणयिषीयास्थाम् गणयिषीध्वम्
उत्तम पुरुष गणयिषीय गणयिषीवहि गणयिषीमहि

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अगणयिष्यत अगणयिष्येताम् अगणयिष्यन्त
मध्यम पुरुष अगणयिष्यथाः अगणयिष्येथाम् अगणयिष्यध्वम्
उत्तम पुरुष अगणयिष्ये अगणयिष्यावहि अगणयिष्यामहि

संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।

शब्द रूप/Shabd Roop List

धातु रूप/Dhatu Roop List

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!