भू-भव् (होना, to be) धातु के रूप | Bhu/Bhav Dhatu Roop in Sanskrit
Bhu/Bhav Dhatu Roop in Sanskrit- भू-भव् धातु का अर्थ है ‘होना, to be’। यह भ्वादिगण का प्रथम गण है तथा परस्मैपदी धातु है। सभी भ्वादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- अर्च्, अस्, गम्, गुह्, घ्रा, जि, तप्, दा, दृश्, धाव्, नी, पा, पच्, पत्, पठ्, भज्, यज्, लिख्, वद्, व्रज, वृत्, वस्, शुच्, शुभ्, स्था, सेव्, श्रु, सद् आदि। भू-भव् धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।
1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | भवति | भवत: | भवन्ति |
मध्यम पुरुष | भवसि | भवथ: | भवथ |
उत्तम पुरुष | भवामि | भवाव: | भवाम: |
2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | भविष्यति | भविष्यत: | भविष्यन्ति |
मध्यम पुरुष | भविष्यसि | भविष्यथ: | भविष्यथ |
उत्तम पुरुष | भविष्यामि | भविष्याव: | भविष्याम: |
3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अभवत् | अभवताम् | अभवन् |
मध्यम पुरुष | अभव: | अभवतम् | अभवत |
उत्तम पुरुष | अभवम् | अभवाव | अभवाम |
4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | भवतु | भवताम् | भवन्तु |
मध्यम पुरुष | भव | भवतम् | भवत |
उत्तम पुरुष | भवानि | भवाव | भवाम |
5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | भवेत् | भवेताम् | भवेयु: |
मध्यम पुरुष | भवे: | भवेतम् | भवेत |
उत्तम पुरुष | भवेयम् | भवेव | भवेम |
6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अभूत् | अभूताम् | अभूवन् |
मध्यम पुरुष | अभू: | अभूतम् | अभूत |
उत्तम पुरुष | अभूवम् | अभूव | अभूम |
7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | बभूव | बभूवतु: | बभूवु: |
मध्यम पुरुष | बभूविथ | बभूवथु: | बभूव |
उत्तम पुरुष | बभूव | बभूविव | बभूविम |
8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | भविता | भवितारौ | भवितार: |
मध्यम पुरुष | भवितासि | भवितास्थ: | भवितास्थ |
उत्तम पुरुष | भवितास्मि | भवितास्व: | भवितास्म: |
9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | भूयात् | भूयास्ताम् | भूयासु: |
मध्यम पुरुष | भूया: | भूयास्तम् | भूयास्त |
उत्तम पुरुष | भूयासम् | भूयास्व | भूयास्म |
10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अभविष्यत् | अभविष्यताम् | अभविष्यन् |
मध्यम पुरुष | अभविष्य: | अभविष्यतम् | अभविष्यत |
उत्तम पुरुष | अभविष्यम् | अभविष्याव | अभविष्याम |
संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।