तप् (तप करना, to penance) धातु के रूप | Tap Dhatu Roop in Sanskrit
Tap Dhatu Roop in Sanskrit – तप् धातु का अर्थ है ‘तप करना, to penance’। यह भ्वादिगण तथा परस्मैपदी धातु है। सभी भ्वादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- भू-भव्, अर्च्, अस्, गम्, गुह्, घ्रा, जि, दा, दृश्, धाव्, नी, पा, पच्, पत्, पठ्, भज्, यज्, लिख्, वद्, व्रज, वृत्, वस्, शुच्, शुभ्, स्था, सेव्, श्रु, सद् आदि। तप् धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।
1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | तपति | तपतः | तपन्ति |
मध्यम पुरुष | तपसि | तपथः | तपथ |
उत्तम पुरुष | तपामि | तपावः | तपामः |
2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | तप्स्यति | तप्स्यत: | तप्स्यन्ति |
मध्यम पुरुष | तप्स्यसि | तप्स्यथ: | तप्स्यथ |
उत्तम पुरुष | तप्स्यामि | तप्स्याव: | तप्स्याम: |
3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अतपत् | अतपताम् | अतपन् |
मध्यम पुरुष | अतपः | अतपतम् | अतपत |
उत्तम पुरुष | अतपम् | अतपाव | अतपाम |
4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | तपतु | तपताम् | तपन्तु |
मध्यम पुरुष | तप | तपतम् | तपत |
उत्तम पुरुष | तपानि | तपाव | तपाम |
5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | तपेत् | तपेताम् | तपेयुः |
मध्यम पुरुष | तपेः | तपेतम् | तपेत |
उत्तम पुरुष | तपेयम् | तपेव | तपेम |
6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अताप्सीत् | अताप्ताम् | अताप्सुः |
मध्यम पुरुष | अताप्सीः | अताप्तम् | अताप्त |
उत्तम पुरुष | अताप्सम् | अताप्स्व | अताप्स्म |
7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | तताप | तेपतुः | तेपुः |
मध्यम पुरुष | तेपिथ | तेपथुः | तेप |
उत्तम पुरुष | ततप | तेपिव | तेपिम |
8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | तप्ता | तप्तारौ | तप्तार: |
मध्यम पुरुष | तप्तासि | तप्तास्थ: | तप्तास्थ |
उत्तम पुरुष | तप्तास्मि | तप्तास्व: | तप्तास्म: |
9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | तप्यात् | तप्यास्ताम् | तप्यासुः |
मध्यम पुरुष | तप्याः | तप्यास्तम् | तप्यास्त |
उत्तम पुरुष | तप्यासम् | तप्यास्व | तप्यास्म |
10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अतप्स्यत् | अतप्स्यताम् | अतप्स्यन् |
मध्यम पुरुष | अतप्स्यः | अतप्स्यतम् | अतप्स्यत |
उत्तम पुरुष | अतप्स्यम् | अतप्स्याव | अतप्स्याम |
संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।