दृश्/पश्य (देखना, to see) धातु के रूप | Drash/Pashya Dhatu Roop in Sanskrit
Drash/Pashya Dhatu Roop in Sanskrit – दृश्-पश्य धातु का अर्थ है ‘देखना, to see’। यह भ्वादिगण तथा परस्मैपदी धातु है। सभी भ्वादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- भू-भव्, अर्च्, अस्, गम्, गुह्, घ्रा, जि, तप्, दा, धाव्, नी, पा, पच्, पत्, पठ्, भज्, यज्, लिख्, वद्, व्रज, वृत्, वस्, शुच्, शुभ्, स्था, सेव्, श्रु, सद् आदि। दृश् धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।
1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | पश्यति | पश्यतः | पश्यन्ति |
मध्यम पुरुष | पश्यसि | पश्यथः | पश्यथ |
उत्तम पुरुष | पश्यामि | पश्यावः | पश्यामः |
2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | द्रक्ष्यति | द्रक्ष्यत: | द्रक्ष्यन्ति |
मध्यम पुरुष | द्रक्ष्यसि | द्रक्ष्यथ: | द्रक्ष्यथ |
उत्तम पुरुष | द्रक्ष्यामि | द्रक्ष्याव: | द्रक्ष्याम: |
3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अपश्यत् | अपश्यताम् | अपश्यन् |
मध्यम पुरुष | अपश्यः | अपश्यतम् | अपश्यत |
उत्तम पुरुष | अपश्यम् | अपश्याव | अपश्याम |
4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | पश्यतु | पश्यताम् | पश्यन्तु |
मध्यम पुरुष | पश्य | पश्यतम् | पश्यत |
उत्तम पुरुष | पश्यानि | पश्याव | पश्याम |
5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | पश्येत् | पश्येताम् | पश्येयुः |
मध्यम पुरुष | पश्येः | पश्येतम् | पश्येत |
उत्तम पुरुष | पश्येयम् | पश्येव | पश्येम |
6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अदर्शत् | अदर्शताम् | अदर्शन् |
मध्यम पुरुष | अदर्शः | अदर्शतम् | अदर्शत |
उत्तम पुरुष | अदर्शम् | अदर्शाव | अदर्शाम |
7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | ददर्श | ददृशतुः | ददृशुः |
मध्यम पुरुष | ददर्शिथ | ददृशथुः | ददृश |
उत्तम पुरुष | ददर्श | ददृशिव | ददृशिम |
8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | द्रष्टा | द्रष्टारौ | द्रष्टार: |
मध्यम पुरुष | द्रष्टासि | द्रष्टास्थ: | द्रष्टास्थ |
उत्तम पुरुष | द्रष्टास्मि | द्रष्टास्व: | द्रष्टास्म: |
9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | दृश्यात् | दृश्यास्ताम् | दृश्यासुः |
मध्यम पुरुष | दृश्याः | दृश्यास्तम् | दृश्यास्त |
उत्तम पुरुष | दृश्यासम् | दृश्यास्व | दृश्यास्म |
10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अद्रक्ष्यत् | अद्रक्ष्यताम् | अद्रक्ष्यन् |
मध्यम पुरुष | अद्रक्ष्यः | अद्रक्ष्यतम् | अद्रक्ष्यत |
उत्तम पुरुष | अद्रक्ष्यम् | अद्रक्ष्याव | अद्रक्ष्याम |
संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।