दृश्/पश्य धातु के रूप | Drash/Pashya Dhatu Roop in Sanskrit

दृश्/पश्य (देखना, to see) धातु के रूप | Drash/Pashya Dhatu Roop in Sanskrit

Drash/Pashya Dhatu Roop in Sanskrit – दृश्-पश्य धातु का अर्थ है ‘देखना, to see’। यह भ्वादिगण तथा परस्मैपदी धातु है। सभी भ्वादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- भू-भव्, अर्च्, अस्, गम्, गुह्, घ्रा, जि, तप्, दा, धाव्, नी, पा, पच्, पत्, पठ्, भज्, यज्, लिख्, वद्, व्रज, वृत्, वस्, शुच्, शुभ्, स्था, सेव्, श्रु, सद् आदि। दृश् धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष पश्यति पश्यतः पश्यन्ति
मध्यम पुरुष पश्यसि पश्यथः पश्यथ
उत्तम पुरुष पश्यामि पश्यावः पश्यामः

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष द्रक्ष्यति द्रक्ष्यत: द्रक्ष्यन्ति
मध्यम पुरुष द्रक्ष्यसि द्रक्ष्यथ: द्रक्ष्यथ
उत्तम पुरुष द्रक्ष्यामि द्रक्ष्याव: द्रक्ष्याम:

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अपश्यत् अपश्यताम् अपश्यन्
मध्यम पुरुष अपश्यः अपश्यतम् अपश्यत
उत्तम पुरुष अपश्यम् अपश्याव अपश्याम

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष पश्यतु पश्यताम् पश्यन्तु
मध्यम पुरुष पश्य पश्यतम् पश्यत
उत्तम पुरुष पश्यानि पश्याव पश्याम

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष पश्येत् पश्येताम् पश्येयुः
मध्यम पुरुष पश्येः पश्येतम् पश्येत
उत्तम पुरुष पश्येयम् पश्येव पश्येम

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अदर्शत् अदर्शताम् अदर्शन्
मध्यम पुरुष अदर्शः अदर्शतम् अदर्शत
उत्तम पुरुष अदर्शम् अदर्शाव अदर्शाम

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष ददर्श ददृशतुः ददृशुः
मध्यम पुरुष ददर्शिथ ददृशथुः ददृश
उत्तम पुरुष ददर्श ददृशिव ददृशिम

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष द्रष्टा द्रष्टारौ द्रष्टार:
मध्यम पुरुष द्रष्टासि द्रष्टास्थ: द्रष्टास्थ
उत्तम पुरुष द्रष्टास्मि द्रष्टास्व: द्रष्टास्म:

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष दृश्यात् दृश्यास्ताम् दृश्यासुः
मध्यम पुरुष दृश्याः दृश्यास्तम् दृश्यास्त
उत्तम पुरुष दृश्यासम् दृश्यास्व दृश्यास्म

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अद्रक्ष्यत् अद्रक्ष्यताम् अद्रक्ष्यन्
मध्यम पुरुष अद्रक्ष्यः अद्रक्ष्यतम् अद्रक्ष्यत
उत्तम पुरुष अद्रक्ष्यम् अद्रक्ष्याव अद्रक्ष्याम

संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।

शब्द रूप/Shabd Roop List

धातु रूप/Dhatu Roop List

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!