सद्/सीद् धातु के रूप | Sad/Seed Dhatu Roop in Sanskrit

सद्/सीद् (दुःख पाना, to be sad) धातु के रूप | Sad/Seed Dhatu Roop in Sanskrit

Sad/Seed Dhatu Roop in Sanskrit – सद्-सीद् धातु का अर्थ है ‘दुःख पाना, to be sad’। यह भ्वादिगण तथा परस्मैपदी धातु है। सभी भ्वादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- भू-भव्, अर्च्, अस्, गम्, गुह्, घ्रा, जि, तप्, दा, दृश्, धाव्, नी, पा, पच्, पत्, पठ्, भज्, यज्, लिख्, वद्, व्रज, वृत्, वस्, शुच्, शुभ्, स्था, सेव्, श्रु आदि। सद् धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।

1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष सीदति सीदतः सीदन्ति
मध्यम पुरुष सीदसि सीदथः सीदथ
उत्तम पुरुष सीदामि सीदावः सीदामः

2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष सत्स्यति सत्स्यत: सत्स्यन्ति
मध्यम पुरुष सत्स्यसि सत्स्यथ: सत्स्यथ
उत्तम पुरुष सत्स्यामि सत्स्याव: सत्स्याम:

3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष असीदत् असीदताम् असीदन्
मध्यम पुरुष असीदः असीदतम् असीदत
उत्तम पुरुष असीदम् असीदाव असीदाम

4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष सीदतु सीदताम् सीदन्तु
मध्यम पुरुष सीद सीदतम् सीदत
उत्तम पुरुष सीदानि सीदाव सीदाम

5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष सीदेत् सीदेताम् सीदेयुः
मध्यम पुरुष सीदेः सीदेतम् सीदेत
उत्तम पुरुष सीदेयम् सीदेव सीदेम

6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष असदत् असदताम् असदन्
मध्यम पुरुष असदः असदतम् असदत
उत्तम पुरुष असदम् असदाव असदाम

7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष ससाद सेदतुः सेदुः
मध्यम पुरुष सेदिथ सेदथुः सेद
उत्तम पुरुष ससद सेदिव सेदिम

8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष सत्ता सत्तारौ सत्तार:
मध्यम पुरुष सत्तासि सत्तास्थ: सत्तास्थ
उत्तम पुरुष सत्तास्मि सत्तास्व: सत्तास्म:

9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष व्रज्यात् व्रज्यास्ताम् व्रज्यासुः
मध्यम पुरुष व्रज्याः व्रज्यास्तम् व्रज्यास्त
उत्तम पुरुष व्रज्यासम् व्रज्यास्व व्रज्यास्म

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष असत्स्यत् असत्स्यताम् असत्स्यन्
मध्यम पुरुष असत्स्यः असत्स्यतम् असत्स्यत
उत्तम पुरुष असत्स्यम् असत्स्याव असत्स्याम

संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।

शब्द रूप/Shabd Roop List

धातु रूप/Dhatu Roop List

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!