वृत् धातु के रूप | Vrat Dhatu Roop in Sanskrit
वृत् (होना, to be) धातु के रूप | Vrat Dhatu Roop in Sanskrit
Vrat Dhatu Roop in Sanskrit – वृत् धातु का अर्थ है ‘होना, to be’। यह भ्वादिगण तथा आत्मनेपदी धातु है। सभी भ्वादिगण धातु के धातु रूप इसी प्रकार बनते है जैसे- भू-भव्, अर्च्, अस्, गम्, गुह्, घ्रा, जि, तप्, दा, दृश्, धाव्, नी, पा, पच्, पत्, पठ्, भज्, यज्, लिख्, वद्, व्रज, वस्, शुच्, शुभ्, स्था, सेव्, श्रु, सद् आदि। वृत् धातु के रूप संस्कृत में सभी पुरुष एवं वचनों में नीचे दिए गए हैं।
1 . लट् लकार (वर्तमान काल, Present Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | वर्तते | वर्तेते | वर्तन्ते |
मध्यम पुरुष | वर्तसे | वर्तेथे | वर्तध्वे |
उत्तम पुरुष | वर्ते | वर्तावहे | वर्तामहे |
2. लृट् लकार (भविष्यत काल, Future Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | वर्तिष्यते | वर्तिष्येते | वर्तिष्यन्ते |
मध्यम पुरुष | वर्तिष्यसे | वर्तिष्येथे | वर्तिष्यध्वे |
उत्तम पुरुष | वर्तिष्ये | वर्तिष्यावहे | वर्तिष्यामहे |
3. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अवर्तत | अवर्तेताम् | अवर्तन्त |
मध्यम पुरुष | अवर्तथाः | अवर्तेथाम् | अवर्तध्वम् |
उत्तम पुरुष | अवर्ते | अवर्तावहि | अवर्तामहि |
4. लोट् लकार (आज्ञा के अर्थ में, Imperative Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | वर्तताम् | वर्तेताम् | वर्तन्ताम् |
मध्यम पुरुष | वर्तस्व | वर्तेथाम् | वर्तध्वम् |
उत्तम पुरुष | वर्तै | वर्तावहै | वर्तामहै |
5. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | वर्तेत | वर्तेयाताम् | वर्तेरन् |
मध्यम पुरुष | वर्तेथाः | वर्तेयाथाम् | वर्तेध्वम् |
उत्तम पुरुष | वर्तेय | वर्तेवहि | वर्तेमहि |
6. लुङ् लकार (सामान्य भूतकाल, Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अवर्तिष्ट | अवर्तिषाताम् | अवर्तिषत |
मध्यम पुरुष | अवर्तिष्ठाः | अवर्तिषाथाम् | अवर्तिढ्वम् |
उत्तम पुरुष | अवर्तिषि | अवर्तिष्वहि | अवर्तिष्महि |
7. लिट् लकार (परोक्ष भूतकाल, Past Perfect Tense)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | ववृते | ववृताते | ववृतिरे |
मध्यम पुरुष | ववृतिषे | ववृताथे | ववृतिध्वे |
उत्तम पुरुष | ववृते | ववृतिवहे | ववृतिमहे |
8. लुट् लकार (अनद्यतन भविष्य काल, First Future Tense of Periphrastic)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | वर्तिता | वर्तितारौ | वर्तितार: |
मध्यम पुरुष | वर्तितासे | वर्तितासाथे | वर्तिताध्वे |
उत्तम पुरुष | वर्तिताहे | वर्तितास्वहे | वर्तितास्महे |
9. आशिर्लिङ् लकार (आशीर्वाद हेतु, Benedictive Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | वर्तिषीष्ट | वर्तिषीयास्ताम् | वर्तिषीरन् |
मध्यम पुरुष | वर्तिषीष्ठाः | वर्तिषीयास्थाम् | वर्तिषीध्वम् |
उत्तम पुरुष | वर्तिषीय | वर्तिषीवहि | वर्तिषीमहि |
10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद् भविष्य काल, Conditional Mood)
पुरुष | एकवचन | द्विवचन | बहुवचन |
---|---|---|---|
प्रथम पुरुष | अवर्तिष्यत | अवर्तिष्येताम् | अवर्तिष्यन्त |
मध्यम पुरुष | अवर्तिष्यथाः | अवर्तिष्येथाम् | अवर्तिष्यध्वम् |
उत्तम पुरुष | अवर्तिष्ये | अवर्तिष्यावहि | अवर्तिष्यामहि |
संस्कृत में सभी शब्द रूप देखने के लिए शब्द रूप/Shabd Roop पर क्लिक करें और सभी धातु रूप देखने के लिए धातु रूप/Dhatu Roop पर जायें।
Good